Wat geen medische term is, noem ik rahma

Een zachte overdenking over hoe we spirituele ervaringen ontwijken.

Jarenlang was het stil. Een hoop die telkens weer opnieuw begon, en telkens ook weer zachtjes eindigde in niets. We zaten middenin een zwaar ivf-traject – spuiten, echo’s, wachtdagen, uitslagen. Telkens weer die spanning in je borstkast. Tot op een dag Allah het toestond: onze eerste dochter werd geboren.

En wat daarna gebeurde… subhanAllah. Drie zwangerschappen. Spontaan. Zonder behandelingen. Zonder voorspellingen. Zonder plannen.

Als arts ken ik de cijfers. De richtlijnen. De prognoses. Maar wat ik voelde in die jaren? Het was geen biologie. Het was rahma.

Een douâ die telkens opnieuw werd verhoord. Een himaya die je voelt maar niet kunt bewijzen. Een vorm van rizq waar je niets voor gedaan hebt, behalve hopen, huilen en sabr tonen.

En toch — in veel gesprekken mag dat niet gezegd worden. Mensen glimlachen en zeggen dingen als:

“Je lichaam deed eindelijk wat het moest doen.” “Ja gek hè, hoe de natuur werkt.”

Maar als ik zeg: “Ik voelde dat het een antwoord was op mijn douâ,” dan wordt het stil. Dan schuift het gesprek een andere kant op. Alsof verwondering alleen mag als ze verpakt is in neutrale taal. Alsof je gevoel niet mag landen in betekenis.

In Nederland mag je veel zeggen. Je mag zeggen: “Het was echt bizar.” Of: “Alles liep raar.” Maar zeg niet: “Allah gaf me dit.” Zeg niet: “Ik voelde me geleid.” Want dan wordt het ongemakkelijk. Dan blijft het gesprek hangen.

Terwijl het juist die ervaring is die mijn leven diepte gaf. En dat is niet alleen mijn gevoel.

Uit een groot onderzoek uit 2022 blijkt: mensen die betekenis ervaren in hun leven hebben een lagere sterftekans. Dat geldt ongeacht leeftijd, geslacht of gezondheid.

En psycholoog Lisa Miller laat in The Awakened Brain zien hoe spiritueel bewustzijn letterlijk bijdraagt aan herstelkracht, mentaal welzijn en veerkracht.

Zelf voel ik dat in iets heel eenvoudigs: Geboortes die zowel medisch mogelijk werden gemaakt, als spiritueel gedragen werden.

Na elke keizersnede dacht ik niet alleen: wat een goed team. Ik dacht ook: subhanAllah. Want stel je voor dat ik in een ander land was geboren. Of dat mijn ouders niet naar Europa waren gekomen. Misschien had mijn verhaal dan anders moeten eindigen. Wat er wél gebeurde voelde als baraka. Als himaya. Als rahma.

En rahma is geen medische term. Het is geen diagnose. Het is iets dat je voelt in je qalb, wanneer je weet: Dit is geen toeval. Dit is mektoub.

Verklaring en verwondering mogen samen bestaan. Mijn kennis maakt mijn overgave niet kleiner. En mijn overgave maakt mijn kennis niet zwakker.

Ik vraag geen dogma. Ik vraag ruimte.

Ruimte om te mogen zeggen: “Het had ook anders kunnen lopen. Maar het liep zoals het liep. En ik noem het: rahma.”

Laat dat dan ook mogen. Zonder dat het eerst vertaald moet worden. Zonder dat het neutraal moet klinken. Gewoon, zoals het is: een menselijke ervaring. Zoals zij beleefd wordt.

Toelichting op gebruikte woorden

- Rahma: genade, barmhartigheid

- Douâ: smeekbede, gebed uit het hart

- Himaya: bescherming

- Rizq: levensonderhoud, voorziening

- Sabr: geduld, volharding

- Qalb: hart (in spirituele zin)

Mektoub: het geschrevene, het voorbestemde -

Baraka: zegen, overvloedige kracht -

SubhanAllah: lof zij Allah (vaak gebruikt bij verwondering)